भारतीय धार्मिक परंपरेतील एक अत्यंत महत्त्वाचा उत्सव म्हणजे जगन्नाथ रथयात्रा. हा सोहळा फक्त ओडिशा राज्यापुरता मर्यादित नसून, संपूर्ण भारतभर आणि जगभरात साजरा केला जातो. 2025 मध्ये ही भव्य यात्रा 7 जुलै रोजी साजरी होत आहे. कोट्यवधी भक्त या दिवशी पुरीच्या रस्त्यांवर एकत्र येतात आणि 'रथ ओढणं' या धार्मिक कृतीत सहभागी होतात.
रथयात्रेचा इतिहास
पुरी (ओडिशा) येथील जगन्नाथ मंदिर हे भगवान श्रीकृष्णाच्या रूपातील ‘जगन्नाथ’, त्यांच्या बंधू बलराम आणि बहीण सुभद्रा यांच्या रथयात्रेसाठी प्रसिद्ध आहे.
हा उत्सव दशम शतकापासून सुरू असल्याचं उल्लेख आढळतो. जगन्नाथ मंदिरातील देवतांना वर्षातून एकदा त्यांच्या ‘मौसीबाडी’ म्हणजेच गुंडिचा मंदिरात रथातून नेलं जातं आणि नंतर काही दिवसांनी परत आणलं जातं – यालाच "रथयात्रा" म्हणतात.
2025 ची वैशिष्ट्ये
- तारीख: 7 जुलै 2025 (सोमवार)
- स्थळ: पुरी, ओडिशा
-
रथांची नावे:
-
जगन्नाथ: नंदिघोष
-
बलराम: तालध्वज
-
सुभद्रा: दर्पदलना
-
- प्रसार माध्यम: दूरदर्शन, सोशल मीडिया, YouTube वर थेट प्रक्षेपण
भक्ती आणि सहभाग
- रथ ओढण्याचे पवित्र कार्य हजारो भक्त एकत्र येऊन करतात.
- असे मानले जाते की रथ ओढल्याने पापांचं क्षालन होतं आणि मोक्षप्राप्ती होते.
- विविध भाषा, धर्म, आणि देशातील लोक या दिवशी एकत्र येतात – ही एकतेची खरी ओळख आहे.
आंतरराष्ट्रीय महत्त्व
जगन्नाथ रथयात्रा आता केवळ भारतातच नाही, तर लंडन, न्यूयॉर्क, मलेशिया, दुबईसारख्या शहरांमध्येही साजरी होते. ISKCON संघटनेच्या माध्यमातून जगभरातील मंदिरांमध्ये रथयात्रा काढली जाते.
सांस्कृतिक आणि पारंपरिक कार्यक्रम
- ओडिशातील पारंपरिक गीते, कीर्तन, ओडिसी नृत्य यांचा भव्य कार्यक्रम
- प्रसादरूपात ‘महाप्रसाद’ वाटप
- भक्तिभावाने नटलेली कळसवानी रचना आणि सजवलेले रथ
जगन्नाथ रथयात्रा हा केवळ एक धार्मिक उत्सव नाही, तर भारतीय संस्कृतीची शाश्वत ओळख आहे. श्रद्धा, भक्ती आणि एकतेचा संगम असलेला हा सोहळा जगभरातील भाविकांसाठी अध्यात्मिक ऊर्जा घेऊन येतो.
2025 मधील ही यात्रा आणखी भव्य आणि भक्तिपूर्ण होईल, अशी अपेक्षा आहे.
तुम्ही यावर्षी रथयात्रा कुठे पाहणार आहात? तुमचा अनुभव शेअर करा आणि हा पवित्र ब्लॉग तुमच्या मित्रांसोबत जरूर शेअर करा!
