महाराष्ट्र सरकारचा पर्यावरणपूरक निर्णय: POP मूर्तींना बंदी, मातीच्या मूर्तींना प्रोत्साहन
गणेशोत्सव हा महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचा सांस्कृतिक आणि धार्मिक उत्सव आहे. परंतु गेल्या काही वर्षांमध्ये पर्यावरणावर होणाऱ्या विपरीत परिणामांमुळे गणेशमूर्तींच्या निर्मिती व विसर्जनाच्या पद्धतींवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. याच पार्श्वभूमीवर मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी पर्यावरणपूरक गणेशोत्सव साजरा करण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे.
मुख्यमंत्री फडणवीस यांचे वक्तव्य
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी प्रशासन व नागरिकांना आवाहन करत सांगितले की, "प्लास्टर ऑफ पॅरिस (POP) मूर्तींचा वापर टाळा आणि पर्यावरणपूरक गणेशमूर्तींचा स्वीकार करा. विसर्जनासाठी कृत्रिम तलावांचा वापर करा आणि नैसर्गिक जलस्रोतांचे रक्षण करा."
POP मूर्तींचा धोका
POP मूर्तींचा वापर पाहायला गेल्यास त्यामध्ये खालील धोके आढळतात:
जलप्रदूषण: POP पाण्यात सहज विरघळत नाही, त्यामुळे तलाव व नद्यांचे प्रदूषण होते.
जलचरांना धोका: रासायनिक रंग व POP चा पाण्यातील जीवांवर प्रतिकूल परिणाम होतो.
पर्यावरणीय अपाय: मूर्तींचा अवशेष अनेक महिने पाण्यात राहतो, ज्यामुळे जैवविविधतेचा समतोल बिघडतो.
पर्यावरणपूरक मूर्तींचे फायदे
मातीच्या मूर्ती: माती सहज पाण्यात मिसळते आणि कोणताही अपाय करत नाही.
शाडू मातीच्या मूर्ती: पारंपरिक आणि सजीवतेने भरलेली कला, जी निसर्गाशी सुसंगत आहे.
रेसायकल/पुनर्वापर मूर्ती: पूजेनंतर विसर्जनाऐवजी पुन्हा वापरण्याची संकल्पना.
प्रशासनाचे उपाय
राज्य सरकार आणि स्थानिक प्रशासन यंदा खालील गोष्टींवर भर देणार आहे:
1. कृत्रिम विसर्जन टाक्या उभारणे
2. शाळा-महाविद्यालयांमध्ये जनजागृती अभियान
3. मुक्त मातीचे वितरण केंद्र सुरू करणे
4. POP मूर्तींवर कडक कारवाई व दंडात्मक कारवाई