हा $1.5 अब्ज खर्चाचा प्रकल्प असून, तो जगातील पहिल्या dual-frequency SAR (Synthetic Aperture Radar) उपग्रहांपैकी एक आहे, जो २४x७ पृथ्वीचे अचूक निरीक्षण करेल.
NISAR उपग्रहाचे मुख्य उद्दिष्ट
- हवामान बदल (Climate Change)
- भूकंप, भूस्खलन, पूर यासारख्या आपत्तींचे पूर्वसावध निदान
- जंगलतोड आणि सागरी बदलांचे निरीक्षण
- शेती आणि पाणलोट क्षेत्रांचे सटीक निरीक्षण
NISAR उपग्रह – तांत्रिक वैशिष्ट्ये
| घटक | माहिती |
|---|---|
| प्रक्षेपण तारीख- | ३० जुलै २०२५ |
| प्रक्षेपण स्थळ- | श्रीहरिकोटा (India) |
| रॉकेट- | GSLV-F16 |
| मुख्य तंत्रज्ञान- | Dual-band L- आणि S-band SAR |
| वजन- | अंदाजे २,८०० किलोग्रॅम |
| निरीक्षण क्षमता | -संपूर्ण पृथ्वी दर १२ दिवसांनी स्कॅन करणे |
भारत-अमेरिकेची युती:
- NASA ने L-band radar डेव्हलप केला आहे, तर
- ISRO ने S-band radar व रॉकेट प्रक्षेपण यंत्रणा (GSLV) हाताळली आहे.
- या उपग्रहामुळे भारताचे मौसमी निरीक्षण आणि आपत्ती व्यवस्थापन यामधील जागतिक स्थान बळकट होईल.
NISAR चे महत्त्व – देश व जगासाठी:
- शेतकऱ्यांसाठी – जमिनीतील आर्द्रता आणि बदल समजणे शक्य होणार
- सरकारसाठी – पूर, भूकंप, आणि वादळ यांच्यावर तत्काळ कृती
- संशोधकांसाठी – पृथ्वीवर होत असलेले बदल अचूकपणे अभ्यासता येतील
- जागतिक हवामान संस्थांसाठी – क्लायमेट मॉडेलिंग अधिक प्रगत होणार
प्रमुख प्रतिक्रिया:
- ISRO अध्यक्ष S. Somanath: “NISAR हे केवळ उपग्रह नाही, तर पृथ्वीचा सततचा पहारेकरी आहे.”
- NASA प्रशासक Bill Nelson: “ही वैज्ञानिक भागीदारी पृथ्वीच्या भविष्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची ठरणार आहे.”
NISAR चा यशस्वी प्रक्षेपण म्हणजे भारत आणि अमेरिकेच्या वैज्ञानिक सामंजस्याची फलश्रुती आहे. या उपग्रहामुळे आपत्तींच्या अगोदर इशारा, जल व्यवस्थापन सुधारणा, आणि हवामान बदलावर संवेदनशील धोरणनिर्मिती शक्य होणार आहे. हे भारताच्या ‘विकसित राष्ट्र’ व्हिजन 2047 मध्ये एक भक्कम पाऊल आहे.
NISAR उपग्रह, ISRO NASA joint mission, GSLV-F16 प्रक्षेपण, भारत-अमेरिका उपग्रह प्रकल्प, Dual-band SAR satellite, Earth observation satellite India
