पुणे शहरातील सर्वात ओळखतं रेल्वे स्टेशन – पुणे जंक्शन – आता इतिहासाच्या नव्या वळणावर येऊन ठेपलं आहे. भारतीय जनता पक्षाच्या राज्यसभा खासदार मेधा कुलकर्णी यांनी रेल्वे मंत्रालयाकडे पुणे स्टेशनचं नाव "पेशवा बाजीराव पहिला" यांच्या नावाने ठेवावं, अशी मागणी केली आहे. आणि या मागणीने नव्या वादाला तोंड फोडलं आहे.
प्रस्ताव नेमका काय?
मेधा कुलकर्णी यांचा युक्तिवाद असा आहे की, बाजीराव पेशवे हे पुण्याच्या इतिहासात अत्यंत महत्त्वाचे योद्धा होते. त्यांनी मराठा साम्राज्याच्या विस्तारात आणि स्वराज्य स्थापनेत मोलाची भूमिका बजावली. त्यामुळे त्यांच्या नावाने पुणे जंक्शनला ओळख मिळावी, हे सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक दृष्टीने योग्य ठरेल, असं त्या म्हणतात.
पण विरोध का?
या प्रस्तावावर मात्र तितक्याच तीव्रतेने मराठा संघटना, सामाजिक कार्यकर्ते आणि विरोधी पक्षांनी आक्षेप घेतला आहे.
विरोधकांचा युक्तिवाद:
- पुणेचा इतिहास फक्त पेशव्यांपुरता मर्यादित नाही.
- महात्मा फुले, गोपाळ कृष्ण गोखले, आगारकर, लोकमान्य टिळक यांचाही पुणे शहराच्या घडणीत मोठा वाटा आहे.
- कुणाच्या इतिहासाला महत्त्व द्यायचं आणि कुणाचं दुर्लक्ष करायचं, हे ठरवणं चुकीचं आहे.
- स्टेशन हे सार्वजनिक ठिकाण आहे – त्याचं नाव राजकीय उद्देशाने बदलणं टाळावं.
राजकीय भूमिका
- भाजप बाजीराव नावाला पाठिंबा देत आहे, तर
- NCP (शरद पवार गट) आणि काही अपक्ष आमदारांनी ज्योतिबा फुले किंवा गोपाळ कृष्ण गोखले यांच्या नावाला प्राधान्य देण्याची मागणी केली आहे.
- काँग्रेस पक्षाने देखील नावबदलावर आक्षेप नोंदवला आहे आणि "सांस्कृतिक विविधतेचं राजकारण थांबवावं" असं म्हटलं आहे.
लोकांची प्रतिक्रिया काय?
“स्टेशनचे नाव बदलण्यापेक्षा त्याचा विकास करा, स्वच्छता वाढवा, सेवा सुधारवा!”
सोशल मीडियावर "नावापेक्षा सुविधा महत्त्वाच्या!" असा हॅशटॅग ट्रेंड करत आहे.
इतिहास, गर्व आणि समर्पकता
पेशवा बाजीराव हे नक्कीच शौर्याचं प्रतीक आहेत. पण महाराष्ट्रात इतिहास हा केवळ एकविसाव्या शतकातील ओळखीपुरता विषय नाही, तर तो समाजाच्या वैचारिक चळवळींशी जोडलेला आहे. म्हणूनच नाव देणं ही केवळ एक "प्रशासकीय प्रक्रिया" नसून ती संवेदनशील आणि विचारपूर्वक केलेली निवड असावी लागते.
नावापेक्षा गरज सेवा सुधारण्याची
पुणे स्टेशनच्या नावाबाबत चर्चा होणं स्वाभाविक आहे, पण त्यासोबतच प्रवाशांच्या अडचणी, सेवांचा दर्जा, तिकीट व्यवस्था, स्वच्छता, प्लॅटफॉर्मची संख्या यावरही लक्ष देणं तितकंच महत्त्वाचं आहे.
इतिहासाचं स्मरण स्वागतार्ह आहे, पण वर्तमानातल्या गरजांकडे दुर्लक्ष नको.
