भारतीय राष्ट्रीय पेमेंट्स महामंडळ (NPCI) ने Unified Payments Interface (UPI) व्यवहारासाठी नवे नियम लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे नियम 1 ऑगस्ट 2025 पासून देशभर लागू होतील. यामुळे UPI व्यवहार अधिक सुरक्षित, जलद आणि वापरकर्त्याभिमुख होणार आहेत.
मुख्य सुधारणा काय आहेत?
1. बॅलन्स चेक लिमिट
- बँक बॅलन्स चेक करण्यासाठी दररोजची मर्यादा निश्चित केली जाणार आहे.
- एका दिवसात 5 वेळांहून अधिक बॅलन्स चेक करता येणार नाही.
- यामुळे बँक सर्व्हरवरील लोड कमी होईल आणि फ्रॉड रिस्कही कमी होईल.
2. ऑटो-पे (AutoPay) व्यवहारांचे नवीन वेळापत्रक
- रात्री ११ ते सकाळी ६ दरम्यान ₹5,000 पेक्षा जास्त रक्कम ऑटो-डेबिट करताना OTP आवश्यक.
- यामुळे असुरक्षित किंवा अनवधानाने होणारे व्यवहार रोखले जातील.
3. UPI फ्रॉड प्रतिबंध उपाय
- AI आधारित मॉनिटरिंग प्रणाली वापरली जाणार आहे.
- संशयास्पद व्यवहार वेळीच ओळखले जातील.
- नवीन व्यवहारात UPI ID व मोबाईल नंबर वेरीफिकेशनसह होणार.
4. नवीन वापरकर्त्यांसाठी २४ तास ‘लॉक मोड’
- नव्याने UPI अॅक्टिव्ह करणाऱ्या वापरकर्त्यांसाठी पहिल्या २४ तासांत व्यवहार मर्यादित असतील.
- फिशिंग व OTP फ्रॉडपासून संरक्षणासाठी हा मोठा टप्पा आहे.
नागरिकांसाठी काय फायदे?
- जास्त सुरक्षा — फ्रॉड्सची शक्यता कमी.
- अधिक पारदर्शकता — व्यवहारांचे स्पष्ट वेळापत्रक.
- कुटुंबीय आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सुरक्षित UPI वापर.
- छोट्या व्यापार्यांसाठी व्यवहारावरील नियंत्रण वाढणार.
बँका व अॅप्सना दिलेल्या सूचना
- सर्व बँकांना ३१ जुलै २०२५ पर्यंत नवीन प्रणालीत अपग्रेड करणे बंधनकारक.
- Google Pay, PhonePe, Paytm, BHIM यांसारख्या UPI अॅप्सनी नवीन फीचर्स सादर करण्याची तयारी केली आहे.
ही पावले भारताच्या डिजिटल अर्थव्यवस्थेसाठी एक सकारात्मक व पुढाकार घेणारी दिशा दर्शवतात. वापरकर्त्यांनी या नव्या नियमांबाबत माहिती ठेवून डिजिटल व्यवहार अधिक सुरक्षितपणे वापरणे आवश्यक आहे.
UPI New Rules 2025
, NPCI UPI August Update
, Digital Payments India
, UPI AutoPay Security
, UPI Fraud Prevention